استوانه کورش در مرکز نشان رسمی جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران.

 

نشان رسمی دربار پادشاهی ایران دوره پهلوی۱۳۰۴ خورشیدی تا ۱۳۵۷ خورشیدی
(نگاره نشان پادشاهی در نشان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران به‌کار رفته است.)

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران نام مجموعه جشن‌هایی است که به مناسبت دوهزار و پانصد سال تاریخ مدون شاهنشاهی ایران و در زمان سلطنت محمدرضا شاه پهلوی از تاریخ ۱۲ تا ۱۶ اکتبر۱۹۷۱ (برابر با ۲۰ تا ۲۴ مهر۱۳۵۰) در تخت جمشید برگزار شد. در این جشن‌ها، سران حکومتی و پادشاهان ۶۹ کشور جهان شرکت کردند و تمدن و تاریخ کهن ایران را ارج نهادند.^[۱]

سازماندهی جشن‌های ۲۵۰۰ ساله

بنا به برخی منابع پیشنهاد برگزاری جشن‌ها اول بار توسط شجاع الدین شفا مطرح گردید.

برای برگزاری جشن‌ها سازمان شورای مرکزی جشنهای شاهنشاهی تاسیس شد که ریاست عالیه آن با شخص شاه و حسین علاءوزیر دربار وقت هم به عنوان رئیس شورای مرکزی جشنها تعیین شده بود و سناتور جواد بوشهری هم نیابت علاء را برعهده داشت.

 

اعضای شوراي جشنهای ۲۵۰۰ ساله در يك جلسه به رياست جواد بوشهری از راست: باقر پیرنیا، غلامعلی اویسی، جواد بوشهری، حسن زاهدی، مهدی شیبانی و ضیاءالدین شادمان

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در شهر شیراز و در کنار تخت جمشید (پارسه) با حضور سران کشورهای گوناگون جهان برگزار شد. از میهمانان در چادر های بزرگی که به همین مناسبت سفارش داده شده بود پذیرایی شد.

آغاز مراسم در پاسارگاد و در جوار آرامگاه کوروش بود که طی آن شاه نطق خود را خواند و سپس سران و پادشاهان ۶۹ کشور جهان، به کوروش کبیر ادای احترام کردند.

ده میلیون بیننده، این مراسم را از تلویزیون تماشا کردند. پس از پایان پیام شاه، ۱۰۱ تیر توپ در آسمان پاسارگاد شلیک شد. تاج گل باشکوهی در پای آرامگاه کوروش نهاده شد.

میهمانان خارجی جشن

 

محمدرضا شاه پهلوی در حال ادای احترام به آرامگاه کورش بزرگ در جریان برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران.

۲۰ پادشاه و امير از کشورهای عربی، ۵ شهبانو، ۲۱ شاهزاده، ۱۶ ریيس جمهور، ۳ نخست‌وزير، ۴ معاون ریيس جمهور و ۶۹ وزير خارجه از ۶۹ کشور در مراسم شرکت کردند.

رژه تاریخ

 

سربازان هخامنشی در رژه تاریخ مقابل تخت جمشید

نام رژه ای که در روز دوم جشن در مقابل تخت جمشید برگزار شد و در این برنامه ارتش ایران در دوره های مختلف تاریخی ایران از برابر شاه و میهمانان رژه رفتند. برنامه با تقدیم نامه ای از سوی ملت به شاه ایران به وسیله دو سوار که از مجلس شورای ملی در تهران تا شیراز را با اسب طی کرده بودن شروع شد. آغاز رژه با به حرکت در آمدن درفش کاویانی در مقابل صف سربازان بود و در ردیف دوم درفش همانشان کوروش و ارتش هخامنشی قرار داشتند. ^[۲]

هزینه برگزاری جشن

هزینه برگزاری جشن‌ها و ساخت تاسیسات جانبی و بناها معادل حدود ۱۲۰ میلیون تا ۳۰۰ میلیون تومان( معادل حدود 22 ميليون دلار با نرخ برابري سال 1350) از سوی منابع مختلف ذکر شده‌است. البته رقم هزینه شده برای این مراسم به گفته عبدالرضا انصاری که مسوول مستقیم برگزاری جشن بود نزدیک به دویست میلیون تومان بود که 60 میلیون آن از محل کمک بخش خصوصی، 50 میلیون از محل کمک دولتی و بقیه از محل ذخیره دفتر برگزاری جشن های شاهنشاهی ایران تامین شد. برای تامین هزینه برگزاری جشن‌ها از سال ۱۳۳۹ تا پایان جشن، از روشهای مختلفی استفاده گردید. از جمله صرفه جویی در هزینه های سازمانها و ادارات دولتی و همچنین تخصیص بودجه. ^[۳][۴]

سکه نقره یادبود جشن دو هزار و پانصد ساله

البته این هزینه شامل ساختن بنای یادبود شهیاد در تهران، توسعه زیرساخت مخابراتی اسد آباد همدان، توسعه فرودگاه شیراز و ساخت و تجهیز هتل های تهران و شیراز و راه سازی نیز بود. در پایان این جشن ها دوازده میلیون تومان در صندوق کمیته برگزاری جشن باقی ماند که به تکمیل مسجد اعظمآیت الله بروجردی در قم اختصاص یافت. ^[۵]

یادمان‌ها

• برج شهیاد به یادبود جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در تهران طراحی و ساخته‌شد.
• در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران، منشور حقوق بشر کوروش بزرگ به رغم مخالفت دولت وقت بریتانیا، برای چند روز به ایران آورده شد و به نمایش در آمد.^[۸]

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران در شهر شیراز و در کنار تخت جمشید با حضور سران کشورهای گوناگون جهان برگزار می‌شد. از میهمانان در ۵۰ چادر وافر و اشرافی پذیرایی می‌شد. آغاز مراسم در پاسارگاد و در جوار آرامگاه کوروش بود که طی آن شاه نطق معروف خود را بیان داشت و سپس سران و پادشاهان ۶۹ کشور جهان، به کوروش بزرگ ادای احترام کردند.^[۲۹]

 

نمای هوایی شهرک اردویی و چادر مهمانان در نزدیک تخت جمشید به منظور برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران ، ۱۳۵۰ خ